Ο λόγος του Κ.Π. Καβάφη με τη φωνή του μεγάλου ερμηνευτή Γιώργου
Νταλάρα, την θεατρική απαγγελία του εμβληματικού Bruno Ganz και όχημα τη
μουσική του Αλέξανδρου Καρόζα κατέκτησε το κοινό της Βιέννης στη μεγάλη
συναυλία στην κατάμεστη μεγάλη αίθουσα του Wiener Konzerthaus το βράδυ
του Σαββάτου 26/11. Σε παγκόσμια πρεμιέρα ο Γιώργος Νταλάρας, ο
σημαντικότερος μουσικός πρεσβευτής και ερμηνευτής της Ελλάδας, ερμήνευσε
το έργο «Καβάφης» του συνθέτη Αλέξανδρου Καρόζα με την Ορχήστρα «Wiener
KammerOrchester» και τη Χορωδία «Wiener Singakademie» υπό τη διεύθυνση
του Γιώργου Κουντούρη.
«Ήταν μια μοναδική εμπειρία, να
στέλνεις το μήνυμα του μεγάλου Αλεξανδρινού σε ένα κοινό όχι τόσο οικείο
με το λόγο του ποιητή. Για μια ακόμη φορά οι απαρχές της νεοελληνικής
λογοτεχνίας μαζί με τη δυναμική νεωτερικότητα του Καρόζα χτίζουν σε
εποχές δύσκολες γέφυρες πολιτισμού» σημειώνει ο Γιώργος Νταλάρας, ο
οποίος καταχειροκροτήθηκε επανειλημμένα από τους 1700 παρόντες, που εδώ
και μέρες είχαν διασφαλίσει θέση στη λαμπρή σκηνή της Αυστριακής
πρωτεύουσας.
Ο Bruno Ganz, ένας από τους πιο σημαντικούς
γερμανόφωνους ηθοποιούς με ξεχωριστό στίγμα μίλησε στην ψυχή του
γερμανόφωνου κοινού που κατέκλυσε την ονομαστή αίθουσα συναυλιών της
Βιέννης απαγγέλλοντας τα ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη. Απόδωσε με
εύγλωττο τρόπο τα νοήματα του μεγάλου μας ποιητή αποσπώντας την καθολική
αποδοχή του κοινού.
«Ο Καβάφης σε διαρκή αναζήτηση της
ανθρώπινης υπόστασης ένοιωθε τις αντιφατικότητές της. Άφησε ανεξίτηλο
στίγμα κριτικής αλλά και φως πορείας. Προσπάθησα να περικλείσω μουσικά
την ποικιλόχρωμη κουλτούρα του Ελληνισμού και να βασιστώ σε αυθεντικές
ρίζες κλασσικής ελληνικής και ευρύτερα μεσογειακής μουσικής παράδοσης»
σημειώνει σε δήλωσή του ο Αλέξανδρος Καρόζας δημιουργός και εμπνευστής
του έργου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μίκης Θεοδωράκης αναφερόμενος στο
έργο αυτό, τον Απρίλιο του 2010,
δήλωσε: «Η σύνθεση της ποίησης του Κωνσταντίνου Καβάφη από τον Αλέξανδρο Καρόζα είναι ένα ευφυέστατο μουσικό κατόρθωμα».
Ο
Γιώργος Κουντούρης με απόλυτη αρμονία διηύθυνε τα μουσικά σύνολα
οδηγώντας το κοινό στο τέλος της συναυλίας να επαναφέρει με το
ενθουσιώδες χειροκρότημά του τους συντελεστές της παράστασης μαζί με
τον Αλέξανδρο Καρόζα τρεις φορές στη σκηνή για την ερμηνεία της
καταληκτικής σύνθεσης του έργου «Αποχαιρέτα την Αλεξάνδρεια..»
Συντελεστές της Παράστασης
Ο
Γιώργος Κουντούρης γεννήθηκε στην Κύπρο και έχει σπουδάσει στο Κρατικό
Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης. Έχει συνεργαστεί με τη Συμφωνική του
Ωδείου της Αγίας Πετρούπολης, τη Φιλαρμονική Δωματίου της Αγίας
Πετρούπολης, τη Φιλαρμονική και τη Συμφωνική του UCLA (University of
California, Los Angeles), τη Συμφωνική της Κύπρου, τη Φιλαρμονική της
Σιβερίας, την Κρατική Φιλαρμονική της Αγίας Πετρούπολης, την Κρατική
Ακαδημαϊκή της Αγίας Πετρούπολης, την Καμεράτα-Ορχήστρα Φίλων της
Μουσικής και τη Φιλαρμονική του Πετραζαβόσκ. Από τον Ιανουάριο του 2011
είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κυπριακού Οργανισμού Όπερας.
Η
Ορχήστρα Δωματίου της Βιέννης «Wiener KammerOrchester» ιδρύθηκε το
1946, έχει πραγματοποιήσει συναυλίες σε Ιαπωνία, Ταιβάν, Κορέα, ΗΠΑ,
Νότια Αμερική και Ευρώπη όπου έχουν εμφανιστεί στις μεγαλύτερες πόλεις
της Ευρώπης. Έχει συνεργαστεί με σπουδαίους μαέστρους όπως οι Sir
Neville Marriner, Yehudi Menuhin, Adam Fischer, Heinz Holliger, Rudolf
Barshai, κ.ά. και με τραγουδιστές και σολίστες όπως Kiri Te Kanawa, κ.ά.
Η Χορωδία της Μουσικής Ακαδημίας της Βιέννης «Wiener
Singakademie» ιδρύθηκε το 1858 ως η πρώτη μεικτή χορωδία της Βιέννης.
Το 1882 ο νεαρός Johannes Brahms ήρθε στη Βιέννη και ανέλαβε τη
διεύθυνση της χορωδίας και ακολούθησαν ο Gustav Mahler, Richard Strauss
και Bruno Walter.
Ο Γιώργος Νταλάρας δήλωσε τον Ιούνιο που μας πέρασε: "Δυσκολεύομαι πολύ ψάχνοντας να πω λίγα λόγια για αυτήν την παρουσίαση
του μουσικού έργου του Αλέξανδρου Καρόζα σε ποίηση Κ.Π. Καβάφη. Δεν
είναι μόνο η γνώση και η πλήρης συνείδηση του ότι αναφέρομαι στον
ακριβέστερο ποιητή του Ελληνικού λόγου, είναι και η βεβαιότητα την οποία
μου καλλιέργησε στις λίγες συναντήσεις, που είχα την τιμή να έχω μαζί
του, ο αξέχαστος Γ.Π. Σαββίδης, ότι, κάθε προσέγγιση του Καβάφη πρέπει
να έχει σαν αρχή την αποφυγή κάθε υπερβολής και πανηγυρικής ρητορείας.
Είναι κάτι εξάλλου, που στερεώθηκε στη συνείδησή μου ακούγοντας τις
λιτές, χαμηλόφωνες, αλλά ασφαλείς και αποφασιστικές αναγνώσεις των
ποιημάτων του ποιητή από τον ίδιο τον Γιώργο Σαββίδη. Συνεπώς, ακόμα
και αν είχα τη σπουδή, δε θα τολμούσα να αποπειραθώ κάποια φιλολογική
επεξεργασία ή επαινετική κριτική, ούτε καν κοσμητικά επίθετα και
ενθουσιώδεις κρίσεις για το έργο του Καβάφη. Μένω στον απεριόριστο
θαυμασμό και κρατάω το καλλιτεχνικό υπόδειγμα εργασίας ενός καλλιτέχνη,
που είχε τη γενναιοδωρία και τη συνείδηση να μοιράζει ακέραιο τον
ποιητικό του λόγο σε μια λαϊκή έκδοση, χωρίς να διαχωρίζει τους
αποδέκτες σε μυημένους και μη. Και είναι αυτή η αφθαρσία του λόγου του,
που βοηθάει στη ζωντανή μετάγγισή του, στις νέες γενιές, κάτι που
ταπεινά νομίζω θα του έφτανε, θα του ήταν αρκετό, για να είναι πάντα
γαλήνιος και δικαιωμένος. Γιατί αυτός ο άφθαρτος «ενσαρκωμένος λόγος»,
ώθησε δεκάδες νέους καλλιτέχνες και ανάμεσα σε αυτούς το φίλο και
πραγματικά ταλαντούχο συνθέτη Αλέξανδρο Καρόζα, νεαρό ελληνόπουλο της
Γερμανίας, παιδί της διασποράς, να καταπιαστεί 25 χρόνια πριν με το έργο
του Καβάφη με περίσκεψη, προσήλωση θρησκευτική και τη δέουσα
ανασφάλεια, γνωρίζοντας ότι έχει να κάνει με κάτι μοναδικό.
Από
το 1985 μέχρι σήμερα, γράφει και ξαναγράφει, διαλύει και ξαναχτίζει το
υλικό του, προσπαθώντας να δομήσει ένα κτίσμα, άλλοτε πιστεύοντας και
άλλοτε αμφισβητώντας τις ικανότητές του, έχοντας βασικό κίνητρο και
αντλώντας δύναμη από τον ίδιο τον ποιητή. Εγώ κριτικά, μπορώ να πω ότι
μουσικά το αποτέλεσμα της προσπάθειας είναι πραγματικά άξιο. Αλλά νομίζω
ότι και σε ένα άλλο επίπεδο, αυτή η διαδικασία δείχνει να τον αφορά και
να τον κινητοποιεί δημιουργικά και υπαρξιακά. Γιατί πιστεύω ότι ακόμα
και ανεκτέλεστο αν έμενε το έργο του, μόνο το γεγονός ότι ασχολήθηκε και
μυήθηκε όλα αυτά τα χρόνια στον Καβάφη, θα αποτελούσε από μόνο του για
αυτόν σκοπό ζωής. Γιατί είναι από τους τυχερούς που μετά από τόσα χρόνια
εργασίας, θα είχε κερδίσει την αυτογνωσία και την εξιλέωση απέναντι
στον ποιητή που τον ενέπνευσε, αποτιμώντας με σωστή αριθμητική αυτό που
δίδαξε ο ίδιος με το σπάνιο ένστικτό του. Όπως το περιέγραψε στο ποίημα
του το 1897, όμοιος θνητός σαν όλους μας, με καθαρή συνείδηση «ο οποίος
δεν καταχώνιασε, μήτε εκπόρνευσε το τάλαντό του στην κοσμοπολίτικη
έρημο της Αλεξάνδρειας, ή στη Βαλκανική σκόνη της Αθήνας, μα το έσπειρε
στα πιο παραμελημένα χώματα του Ελληνισμού και το ανάστησε με όλα του τα
δάκρυα και με όλο του το αίμα». (1)
Τη δύσκολη ζωή μου ασφαλή να κάνω
εγώ στην τράπεζα του μέλλοντος επάνω
πολύ ολίγα συναλλάγματα θα βγάλω…
Κεφάλαια μεγάλα αν έχω αμφιβάλω
κι’ άρχισα να φοβούμαι μη στην πρώτη κρίση
ξαφνικά τας πληρωμάς της σταματήσει.
Προσωπικά, αισθάνομαι διπλά τιμημένος που έχω την ευκαιρία να τραγουδήσω αυτόν τον λόγο, με αυτή την μουσική, με αυτούς τους
σπουδαίους μουσικούς της Ορχήστρας Δωματίου της Βιέννης. Ευχαριστώ για αυτό πολύ τον Αλέξανδρο."
